ARISTOTEL U SVETLU AMERIČKE ISTORIJE ROBOVLASNIŠTVA

Apstrakt

Tema rada je Aristotelovo poimanje građanina i roba u antičkom kontekstu u odnosu na njegovo recipiranje u teoriji modernog američko–robovlasničkog perioda. Identitet ovog pojma u Antici je oblikovan kroz višeslojno istorijsko iskustvo Aristotela. Njegova višeznačnost određena je Aristotelovim poimanjem čoveka kao političkog i logosnog bića, ali i pojma prirode. Sa Aristotelovim definisanjem građanina u neraskidivoj su vezi pojmovi: slobodnjaka, gospodara, varvara, robova, žena, dece, zanatlija, stranaca, životinja, vlasništva, domaćinstva i polisa. To podrazumeva živu višedimenzionalnu relaciju ovih pojmova s pojmom građanina kroz presek, preplitanje i protivrečnosti u samoj Aristotelovoj filozofiji, bez kojih je nemoguće bliže odrediti ovaj pojam i vice versa. Iako je Aristotel zadužio savremenu filozofiju dragocenim filozofskim stavovima, takođe je u amanet ostavio i učenje o gospodstvu i ropstvu koje je utemeljio u antički shvaćenom prirodnom pravu. Ovo nasleđe igraće značajnu društveno–političku ulogu od 17. do 19. veka, prvenstveno u južnjačkom robovlasničkom delu Sjedinjenih Država. Aristotelova ideja prirodne hijerarhije pružala je legitimitet postojećoj hijerarhiji i obračunu sa modernom idejom prirodnog prava koju su zastupali abolicionisti. Iako moderni robovlasnički sistem poseduje kapitalističku dimenziju i vremenski pripada Moderni, on ontološki pripada pred–modernom svetu. Takođe, njegovu osobenost čini to što sopstvenu hijerarhiju supstancijalizuje u pojmu rasne razlike. Sa tim u vezi biće preispitane osobenosti ove recepcije Aristotela, kao i to da li Aristotelovo učenje o gospodaru i robu postavlja fundus za rasizam.