IMATI PLANETU ILI BITI ČOVEČANSTVO (Erih From: 1900-1980-2020)

Bočna strana članka

PDF
Objavljeno: дец 5, 2020
DOI: https://doi.org/10.19090/arhe.2020.33.65-83
Ključne reči:
imati, biti, normalnost, patologija, alijenacija, bolesno društvo, patologija normalnosti, alternativa, socijalizam

Glavni sadržaj članka

DENKO SKALOVSKI
Univerzitet „Sv. Kiril i Metodij“ u Skoplju, Filozofski fakultet, Institut za rodne studije, Severna Makedonija

Apstrakt

Erih From je mislilac (filosof/antropolog/psihoanalitičar) koji u njegovoj poznatoj knjizi Imati ili biti reflektuje i kritikuje sistem vrednosti koji je efektuiran u poslednjih 200 godina globalne kapitalističke modernizacije i nekoliko faza (post)industrijskog razvoja, i koji je uspeo da prodre u sve sfere i pore ljudskog života, i da prouzrokuje niz pozitivnih, ali još više i niz negativnih, paradoksalnih i opasnih, autodestruktivnih, patoloških efekata na ljudsku civilizaciju i kulturu na globalnom/svetskom nivou. (Marks, Lukač, Habermas, Honet) Naravno, ovde se radi o visoko razvijenom kapitalističkom sistemu u visoko-razvijenim industrijskim društvima/državama, i o nužnoj i definitivnoj/urgentnoj potrebi njegovog prevazilaženja na svim nivoima na kojima je on uspeo da penetrira, uključujući i najintimnije i najdublje, „privatne“ slojeve/sfere ljudske psihosomatike i ljudskog individualnog duha u socijalnim/kolektivnim uslovima jednog, po Fromovom mišljenju, „bolesnog društva“. To društvo se na prvi pogled manifestuje kao normalno, a u suštini se radi o „patologiji normalnosti“, i koja se najviše ispoljava preko fenomena fetišizma i alijenacije, kojeg je svojevremeno kao pojam razvio Hegel, pa dalje prihvatio Fojerbah, i najzad Marks. Profit kao osnovni motiv i spiritus movens kapitalističke proizvodnje, koji prožima sve sfere i pore ljudskog života, i sveopšta kvantifikacija i apstrakcija koje konkretne individualne osobine/potencijale pretvaraju u robu za tržište (rada i kapitala), rezultiraju univerzalnom/totalnom pojavom kakva je naime alijenacija i sveprisutnost njenog masovnog patološkog ispoljavanja. (Honet) Kao veliku istorijsku alternativu ovakvom društvu From vidi u reaktualizaciji ideje socijalizma. (Honet).

Detalji članka

Kako citirati
SKALOVSKI, D. (2020). IMATI PLANETU ILI BITI ČOVEČANSTVO: (Erih From: 1900-1980-2020). Arhe, 17(33), 65–83. https://doi.org/10.19090/arhe.2020.33.65-83
Broj časopisa
God. 17 Br. 33 (2020): MARKSISTI XX VEKA
Sekcija
TEMA BROJA
Author Biography

DENKO SKALOVSKI, Univerzitet „Sv. Kiril i Metodij“ u Skoplju, Filozofski fakultet, Institut za rodne studije, Severna Makedonija

Univerzitet „Sv. Kiril i Metodij“ u Skoplju, Filozofski fakultet, Institut za rodne studije, Severna Makedonija

Reference

Allen, A., The End of Progress: Decolonizing the normative foundations of Critical theory, New York: Columbiа University Press, 2016;

Bloch, E., Princip nada, I-III, Naprijed, Zagreb, 1981;

Chomsky, N., Gramatika i um, Nolit, Beograd, 1972;

Давчев, В., Аналитичката философија и ‘дух-тело ’интеракцијата, Аз-Буки, Скопје, 2010;

Донев, Д., Вовед во етиката, УКИМ, Скопје, 2018;

Flego, G., Frommovo shvaćanje čovjeka, u: Fromm, E., Imati ili biti?, Naprijed, Zagreb, 1984, (9-42);

Frojd, S., Odabrana dela Sigmunda Frojda (I-VIII), Matica srpska, Novi Sad, 1976;

Fromm, E., DJELA u 12 svezaka, Naprijed, Zagreb/Nolit, Beograd, 1984;

Fromm, E., Imati ili biti?, Naprijed, Zagreb, 1980;

Fromm, E., S onu stranu okova iluzije: Moj susret s Marxom i Freudom, Naprijed, Zagreb, 1980а;

From, E., Zdravo društvo, Rad, Beograd, 1980в;

Fromm, E., Wege aus einer kranken Gesellschaft: Eine sozialpsychologische Untersuchung, dtv, München, 2006;

Фром, Е., За непослушноста и други есеи, Комунист, Скопје, 1989;

Фром, Е., Ќе бидете како богови. Радикално толкување на Стариот завет и на неговата традицијa, Ѓурѓа, Скопје, MMVIII (2008);

Funk, R.,/McLaughin, N., (Eds.), Towards a Human Science: The Relevance of Erich Fromm for Today, Psychosozial-Verlag, Giesen, 2015;

Funk, R., Mut zum Menschen: Erich Fromms Denken und Werk, seine humanistische Religion und Ethik, Deutsche Verlags-Anstalt, Stuttgart, 1978;

Gete, J. W., Faust, (Dvojezično izdanje), Nolit, Beograd, 1976;

Habermas, J., Teorija i praksa: Socijalfilozofske studije, Bigz, Beograd, 1980;

Honneth, A., (Hg.)., Pathologien des Sozialen: Die Aufgaben der Sozialphilosophie, Fischer, Frankfurt/M., 1994;

Honet, A., Borba za priznanje: moralna gramatika društvenih sukoba, Libertas, Albatros Plus, Beograd, 2009;

Honneth, A., The Patologies of Individual Freedom: Hegel`s Social Theory, Princeton University Press, Princeton,2010;

Honet, A., Ideja socijalizma: Pokušaj osavremenjivanja, Akademska knjiga, Novi Sad 2019, (nem. Honneth, A., Die Idee des Sozialismus: Versuch einer Aktualisierung, Suhrkamp, Berlin, 2015;)

Хонет, А., Постварување: Студија од областа на теоријата на признавањето, Аз-Буки, Скопје, 2013;

Jay, M., The Dialectical Imagination: A History of the Frankfurt School and the Institute of Social Research 1923-1950, University of California Press, Berkeley - Los Angeles - London, 1996;

Jonas, H., Princip odgovornost. Pokušaj jedne etike za tehnološku civilizaciju, Veselin Masleša, Sarajevo, 1990;

Kolakovski, L., Glavni tokovi marksizma, III, Bigz, Beograd, 1985, (430-438);

Lukacs, G., Povijest i klasna svijest: Studija o marksističkoj dijalektici, Naprijed, Zagreb, 1977;

Маркс, К.,/Енгелс, Ф., Манифест на комунистичката партија, Аз-Буки, Скопје, 2008;

Marks, K., Kapital: Kritika političke ekonomije (I-III), Prosveta, Beograd, 1977;

Marcel, G., Being and Having: An Existential Diary, Harper and Row, Torchbooks, New York, 1965;

Свендсен, Л. Ф. Х., Филозофија на здодевноста, Виг Зеница, Скопје, 2010;

Скаловски, Д., Модерната философска антропологија версус генетичкиот инженеринг: Ерих Фром (1900-1980-2020), у: Филозофска трибина, бр. ???, Скопје 2020, (стр. ???-???);

Скаловски, Д., Етика на одговорноста (Ханс Јонас), Bigoss, Скопје, 1995/2005;

Staehelin, B., Haben und Sein, Editio Academica, Zürich, 1969;

Suzuki, D.T.,/From, E., Zen budizam i psihoanaliza, Nolit, Beograd, 1977;

Schweitzer, A., Der Schuld der Philosophie an dem Niedergang der Kultur. Gesammelte Werke, tom. 2. Zürich, Buchclub Ex Libris, 1923;

Џепароски, И. (прир.), Аспекти на другоста: зборник по културологија, Евро-Балкан Прес-Менора,Скопје, 2007;

Šekspir, W., Hamlet, Rad, Beograd, 1964;

Trebješanin, Ž., Fromove dihotomije, Nolit, Beograd, 1983;

Зиновјев, А., Велика прекеретница, Наш Дом/L`Age d`Homme, 1999.