TRANSCENDENTALNA ILUZIJA U KANTOVOJ I FIHTEOVOJ FILOZOFIJI: RASPRAVA PROTIV EMPIRIZMA

Apstrakt

Cilj Kantove Kritike čistog uma je da se ispitaju iluzije velikih sistema racionalne metafizike njegovih prethodnika. Putem doktrine o transcendentalnoj dijalektici Kant otkriva mehanizam na osnovu koga prirodna dijalektika uma postaje metafizičkom iluzijom. Ovaj mehanizam transcendentalne iluzije ima svoje poreklo unutar subjekt-objekt relacije. Ona se može izraziti kao (nelegitimna) tvrdnja da um vodi ka objektivnom saznanju. Prema Kantu, metafizičke zablude njegovih prethodnika mogu se interpretirati kao manifestacije ove osnovne greške. U Fihteovoj Wissenschaftslehre, Kantovo učenje biva transformisano, te se čini da cilja ka metafizičkim sistemima empirizma. Iz Fihteove perspektive, transcendentalna iluzija počiva unutar subjekt-objekt relacije, ali je njeno poreklo na strani objekta, što se izražava tvrdnjom da postoji neposredno iskustvo. Autorka će istražiti pobliže okolnosti s obzirom na koje se transcendentalna iluzija menja u Fihteovoj filozofiji, ističući značaj ove transformacije za idealističku raspravu protiv empirizma.