NASTAVA FILOZOFIJE U KARLOVAČKOJ GIMNAZIJI U PERIODU IZMEĐU DVA SVETSKA RATA
Glavni sadržaj članka
Apstrakt
U radu je ispitivana zastupljenost filozofskih predmeta i tema u nastavi u Karlovačkoj gimnaziji u periodu između Prvog i Drugog svetskog rata. Nakon podrobne analize „Izveštaja” i drugih dostupnih primarnih i sekundarnih izvora o radu Gimnazije, autor je izveo sledeći zaključak: Dešavale su se promene naziva filozofskog predmeta (najpre je to bila Filozofska propedeutika a potom Osnovi filozofije), obima nastave iz njega (u četrnaest razmatranih „Izveštaja” on je iznosio četiri časa nedeljno, po dva časa u svakom od dva završna razreda Gimnazije, dok su u osam „Izveštaja” filozofska predavanja održavana samo dva časa nedeljno u osmom razredu), sadržaja izlaganja (Logika i Psihologija zajedno, samo Logika, samo Psihologija), korišćenih knjiga u nastavi (Logika za srednja učilišta, Psihologija za srednja učilišta, (Đ. Arnold), Psihologija za srednje i stručne škole (B. Lorenc), Logika, Za učenike učiteljskih i drugih srednjih škola (B. D. Marković), Osnovi psihologije: za srednje i stručne škole (B. Petronijević), Logika za školsku i privatnu upotrebu (S. Ristić), kao i profesora (ukupno šest: Dušan Spernjak, Panajot Miodragović, Jovan Marčetić, Simeun Grozdanić, Vladimir Vujić i Milivoj Ivančević), ali one su, u godinama koje su sledile do početka Drugog svetskog rata, retko koincidirale izmenama nastavnih planova i programa, kao i donetim zakonima, propisima i uredbama. Istraživanje je, štaviše, pokazalo da je nastava iz filozofije u Karlovačkoj gimnaziji imala osobenu evoluciju, kao i da je ta evolucija u značajnoj meri bila nezavisna od implementiranih promena.
Detalji članka
Reference
Despotović, P., Škole Srba u Ugarskoj i Hrvatskoj, „Šumad.” štamp., Kragujevac 1888.
Đorđević, D. P., Filozofska nastava u srednjoj školi, Izdavačka knjižarnica Gece Kona, Beograd 1930.
Kaluđerović, Ž., „Autonomnost Novosadske gimnazije u kreiranju nastave filozofije u XIX i početkom XX veka”, u: ARHE, Edicija filozofske literature, PROPAIDEIA, TRADICIJA NASTAVE FILOZOFIJE I, Novi Sad 2008.
Klicin, M., Kraljevski reskript od 10 avg. 1868. god. sa izmenama i dopunama, Sremski Karlovci 1909.
Lazić, S., Kratak pregled istorije Srpske pravoslavne velike gimnazije u Sr. Karlovcima, Novi Sad 1891.
Matić, A., Saborski odbor i srpske škole u Ugarskoj, Štamp. Srp. knjiž. br. M. Popovića, Novi Sad 1901.
Nastavni plan i program učiteljskih škola, Drž. štamp. Kralj. S.H.S., Beograd 1919. Nešković, M., Istorija srpskih škola u Austro-ugarskoj monarhiji, Srp. Manast.
Štamp., Sremski Karlovci 1897.
Nikić, F., Nekoliko pitanja iz naše prosvetne i školske politike u Vojvodini, Novi Sad 1929.
Nikolić, D., Sremskokarlovačka gimnazija 1791-1934, „Napredak”, Pančevo 1935.
Osnovna pisma (Privilegije) Srpske pravoslavne velike gimnazije karlovačke iz 1791.
g. i 1792. g. Izdanje Gimn. patronata, Sremski Karlovci 1903. Petrović, K., Istorija karlovačke gimnazije, Matica srpska, Novi Sad 1991.
Petrović, K., „Iz istorije Karlovačke gimnazije 1791-1851”, u: Glasnik istoriskog društva u Novom Sadu, sv. 36, ur. d-r D.J. Popović, knj. XII, sv. 2, Novi Sad 1939.
Potkonjak, N., Obrazovanje učitelja u Srba, Učit. fak. u Užicu, Beograd-Užice 2006. Privremeni Nastavni plan i programi za više razrede realnih gimnazija u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca, Drž. štamp. Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca,
Beograd 1927.
Programi i metodska uputstva za rad u srednjim školama, Drž. štamp. Kraljevine Jugoslavije, Beograd 1936.
Radojčić, N., Karlovačka gimnazija i Dim. Davidović, Matica srpska, Novi Sad 1953. Radojčić N., O stošezdesetogodišnjici Karlovačke gimnazije, „Glas”, Beograd 1951. Rakić, L., Srpska crkveno-školska autonomija u Ugarskoj u drugoj polovini XIX i početkom XX veka, Istorijski časopis, Knj. XXXVII, 1990, Istorijski institut,
Beograd 1991.
Srednjoškolski zbornik II, Štamparija „Sv. Sava”, Beograd 1920.
Tešić, V., Karlovačka gimnazija (1918-1941), Vis. šk. str. st. za obr. vasp. „Mihailo Palov”, Vršac 2011.
Ustav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, preuzet sa Internet adrese: http:// www.arhivyu.gov.rs/active/sr-latin/home/glavna_navigacija/leksikon_ jugoslavije/konstitutivni_akti_jugoslavije/vidovdanski_ustav.html.
U radu su korišćeni „Izveštaji” Karlovačke gimnazije za sledeće školske godine: 1903/4., 1907/8., 1911/12., 1917/18., 1918/19., 1919/20., 1920/21., 1921/22., 1922/23., 1923/24., 1924/25., 1925/26., 1926/27., 1927/28., 1928/29., 1929/30., 1930/31., 1931/32., 1932/33., 1933/34., 1934/35., 1935/36., 1936/37., 1937/38., 1938/39. i 1939/40.