JERETIČKI ESEJI I HAJDEGEROVA SENKA

Apstrakt

Patočkini Jeretički eseji iz filozofije povesti svakako predstavljaju unikatan pokušaj pisanja filozofske povesti u formi svojevrsnog Grand Narrative-a – inače već uveliko ozloglašene forme za ukus savremenog čitaoca. Ipak, pored hrabrosti koju je češki filozof preuzeo na sebe poduhvatajući se jednog takvog zadatka, naime, sagledavanja povesti u njenoj celovitosti, njegovo izvođenje često je opterećeno teškoćama, čije poreklo bismo najpre trebali tražiti u njegovom razumevanju vlastitih filozofskih uzora. Najveći problem u čitavom Patočkinom pristupu nastaje sa oslanjanjem na hajdegerijansko shvatanje povesnosti kao ontološke strukture koja je prioritetnija u odnosu na bilo kakvu konkretnu tematizaciju same povesti, i na osnovu koje je uopšte povest kao takva tek moguća. Tako inspirisane Patočkine refleksije ponekad mogu voditi do problematičnog zaključka kako je sama povest kao konkretno događanje nešto čiji se dublji smisao treba tražiti na nivou specifično shvaćene povesnosti kao egzistencijalne instance, na koju se filozofsko promišljanje povesti ima usredsrediti. Ovaj rad predstavlja pokušaj izlaganja nekih osnovnih problema koji sleduju iz takvog pristupa.